Czy nauka czytania musi być monotonna? Poznaj formy pracy z lekturą w przedszkolu lub szkole.

Nauka czytanie nie jedno ma imię. Kto powiedział, że musi ona polegać tylko na monotonnym składaniu liter w sylaby, a następnie w słowa i zdania? Nauka czytania może być świetną zabawą, również zespołową. O formach pracy z lekturą w przedszkolu lub szkole opowiada dr Joanna Dobkowska.

fot.MalwinaObrzut@malwinaobrzut

Aby rozwijanie umiejętności czytania było skuteczniejsze i ciekawsze dla przedszkolaków i uczniów, organizuj aktywności czytelnicze w formie czytania wspólnego z dziećmi, czytania zespołowego lub czytania samodzielnego. W czasie różnych form aktywności w zależności od potrzeb i możliwości dzieci możesz pracować z jedną książeczką lub zmieniać tytuły.

Podczas czytania wspólnego nauczyciel jest osobą, która jako pierwsza głośno czyta tekst, starając się, aby dzieci na bieżąco mogły śledzić go wzrokiem (przydatny w tych ćwiczeniach będzie wizualizer), a następnie prosi uczniów o ponowne odczytanie wybranych wyrazów lub zdań. Słuchając wzorcowej wymowy nauczyciela i naśladując ją, a także śledząc tekst czytany przez dorosłego, dzieci zaczynają rozpoznawać poszczególne wyrazy i struktury oraz stopniowo zapamiętują je, rozwijając spostrzegawczość i aktywizując pamięć wzrokową. Jednocześnie rozwija się także zainteresowanie treścią i indywidualna motywacja czytelnicza. Wymiana informacji, ocen, komentarzy między dziećmi jest cennym elementem pracy w większej grupie. Głośnej lekturze powinna w tym wypadku towarzyszyć praca z ilustracjami, które wspierają zrozumienie tekstu.

fot.MalwinaObrzut@malwinaobrzut

Czytanie zespołowe polega na lekturze jednakowych książeczek w 3-4-osobowych grupach. W trakcie czytania dzieci mogą być proszone o wyszukiwanie w tekście określonych wyrazów, informacji lub zdarzeń. Podobnie, jak w przypadku czytania wspólnego, szczególnie ważne są tu interakcje między dziećmi – wymiana myśli i wzajemne wsparcie podczas badania treści i języka tekstu czy omawiania ilustracji. Współpraca sprzyja rozwijaniu motywacji do czytania i sprawia, że nawet mniej doświadczeni czytelnicy mają poczucie sukcesu. Kierując pracą zespołów, nauczyciel może jednocześnie obserwować pracę dzieci i na bieżąco dobierać ćwiczenia, które w danym momencie najlepiej posłużą doskonaleniu umiejętności odbioru tekstu i techniki czytania.

fot.MalwinaObrzut@malwinaobrzut

Czytanie samodzielne powinno stanowić integralną część programu nauki czytania w przedszkolu lub w szkole. Podczas ćwiczeń tego rodzaju nauczyciel dla każdego dziecka dobiera książeczkę o odpowiednim poziomie trudności – od najprostszych do coraz bardziej złożonych (warto prowadzić notatki, w których systematycznie zapisujemy tytuły przeczytanych przez dziecko książeczek i poziom, na którym aktualnie się znajduje). Dzieci samodzielnie wybierają miejsce do lektury – mogą siedzieć przy stolikach lub na przykład leżeć na dywanie. Po przeczytaniu książeczki wracają do nauczyciela, który za pomocą prostych pytań (mogą to być pytania z części Czytam i rozumiem znajdującej się na końcu każdej książeczki) sprawdza zrozumienie tekstu i ocenia, czy kolejna książeczka, jaką przeczyta dziecko, będzie na tym samym, czy na wyższym poziomie trudności. Czytanie samodzielne to doskonała okazja, aby przyjrzeć się indywidualnym postępom dziecka, jego sukcesom i trudnościom, a także zaproponować indywidualne ćwiczenia wspomagające naukę czytania. Doświadczenie pokazuje, że chociaż dzieci bardzo lubią samodzielne czytanie, mogą potrzebować czasu na przyzwyczajenie do cichej pracy. Początkowo indywidualna lektura może trwać kilka minut, później możliwe będzie stopniowe wydłużanie czasu - czytanie samodzielne sprzyja rozwijaniu umiejętności koncentracji na zadaniu i wytrzymałości.

fot.MalwinaObrzut@malwinaobrzut

Autorka: dr Joanna Dobkowska

Joanna Dobkowska, opiekun merytoryczny serii Książkożercy, Polonistka, pedagog, kulturoznawca; doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa. Naukowo zajmuje się dydaktyką nauczania języka polskiego, pomiarem osiągnięć uczniów, rozwojem kompetencji komunikacyjnej dzieci.